Podział majątku po rozwodzie. Sprawdź, jak się do niego przygotować

W większości przypadków po rozwodzie między byłymi małżonkami pozostają do uregulowania kwestie finansowe. Wspólny dom, kredyt, środki na koncie. Bez odpowiedniego planu działania łatwo popełnić błędy, które mogą sporo kosztować. O tym, jak przygotować się do podziału majątku wspólnego rozmawiamy z adwokatami Katarzyną Szkudlarek i Maciejem Szkudlarkiem - zajmującymi sięi tego rodzaju sprawami.

Jaki powinien być pierwszy krok w przygotowaniu do rozliczeń finansowych między byłymi małżonkami?

W pierwszej kolejności należy ustalić, co wchodzi w skład majątku wspólnego, a co stanowi majątek osobisty każdego z byłych małżonków. Jeśli małżonkowie nie mieli intercyzy, zasadą jest, że majątek wspólny tworzą przedmioty nabyte w czasie trwania małżeństwa. Od tej zasady jest jednak sporo wyjątków, co może komplikować sprawę. Nierzadko spotykamy się z błędnym przekonaniem klientów, że dany składnik podlega podziałowi, a po analizie sprawy okazuje się, że tak naprawdę jego właścicielem jest wyłącznie jeden z małżonków.

O jakich sytuacjach mówimy?

Często problemem są darowizny dokonywane na rzecz jednego z małżonków. Zgodnie z prawem darowizna trafia do majątku osobistego obdarowanego, chyba że darczyńca zastrzegł, że przedmiot darowizny ma stać się częścią majątku wspólnego. Przykładowo, jeżeli rodzice przekazali córce w darowiźnie środki na wkład własny na zakup mieszkania i nie zastrzegli, że pieniądze te mają trafić do majątku wspólnego córki i jej męża, to środki z darowizny należą wyłącznie do córki. Wówczas w przypadku zakupu przez córkę i jej męża wspólnego mieszkania przy wykorzystaniu tych środków, córka będzie mogła po rozwodzie żądać rozliczenia nakładów, jakie poczyniła z majątku osobistego (tj. z pieniędzy pochodzących z darowizny) na majątek wspólny (tj. na zakup wspólnego mieszkania).

Czy oprócz przedmiotów pochodzących z darowizny jeszcze jakieś inne składniki wchodzą do majątku osobistego zamiast do majątku wspólnego?

Oczywiście. Jest tak chociażby w przypadku dziedziczenia i to niezależnie od tego, czy spadek nabywamy na podstawie testamentu, czy dochodzi do tzw. dziedziczenia ustawowego. Podobnie jak w przypadku darowizny, składniki pochodzące ze spadku zasadniczo trafiają do majątku osobistego. Spadkodawca może jednak postanowić inaczej i np. w testamencie zastrzec, że jego wolą jest, aby odziedziczony przez danego spadkobiercę majątek został objęty wspólnością ustawową, która łączy go z małżonkiem. Do majątku osobistego zaliczamy także przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego - przykładowo będzie to sytuacja przeznaczenia środków ze sprzedaży odziedziczonego samochodu na zakup nowego samochodu. W takim przypadku, mimo że nowy samochód został zakupiony w trakcie trwania małżeństwa, nie trafi on do majątku wspólnego małżonków, tylko będzie stanowił składnik majątku osobistego małżonka, który ten samochód kupił.

W takim razie, co Państwa klienci najczęściej dzielą i rozliczają po rozwodzie?

Oprócz takich składników jak nieruchomości, środki zgromadzone na rachunkach bankowych, samochody, czy sprzęt RTV, klienci rozliczają także środki na subkontach w ZUS, lokaty, udziały w spółkach, przedsiębiorstwa. W skrajnych przypadkach zdarza się, że klienci rozliczają nawet sztućce, czy armaturę łazienkową.

W jaki sposób można wykazać w sądzie, że dana rzecz wchodzi w skład majątku wspólnego albo w skład majątku osobistego?

W przypadku nieruchomości będzie to przede wszystkim akt notarialny i odpis z księgi wieczystej. Jeśli dany składnik majątku nabyliśmy w drodze dziedziczenia, przydatny będzie notarialny akt poświadczenia dziedziczenia lub sądowe stwierdzenie nabycia spadku, a także postanowienie w przedmiocie działu spadku. Należy także przeanalizować treść testamentu, o ile dany składnik majątku został nabyty na jego podstawie. Co do darowizny, to w zależności od jej rodzaju, przydać mogą się potwierdzenia przelewów i umowa, z której wynika wola darczyńcy co do tego, do jakiego majątku ma trafić darowany składnik. Fakt przynależności danego składnika do majątku wspólnego lub majątku osobistego możemy wykazywać także w inny sposób - zeznaniami świadków, zdjęciami, nagraniami, fakturami.

Ustaliliśmy już, które składniki wchodzą w skład majątku wspólnego, a które należą do majątku osobistego. Co dalej?

Dalej należy oszacować wartość majątku. Będzie to stanowiło punkt wyjścia dla negocjacji lub sformułowania do sądu odpowiedniego wniosku o podział majątku wspólnego. Jeśli w toku sprawy sądowej byli małżonkowie nie będą zgodni co do wartości składników majątku, sąd powoła biegłego odpowiedniej specjalności, który dokona ich wyceny.

Czy zawsze sąd podzieli majątek po równo?

Zasadą jest dążenie do podzielenia majątku wspólnego po równo, ale czasami istnieją powody do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, np. gdy jeden z małżonków zamiast przyczyniać się do powstawania majątku, lekkomyślnie ten majątek trwonił. Pamiętajmy, że sąd nie ustali nierównych udziałów sam z siebie. W tym celu należy zgłosić odpowiednie żądanie i je uzasadnić.

Czy w Państwa ocenie warto skorzystać z fachowej pomocy w związku z podziałem majątku wspólnego?

Oczywiście, że tak. Jako adwokaci pomagamy prawidłowo zakwalifikować poszczególne składniki majątkowe. Analizujemy także kwestie nakładów i wydatków po to, aby kompleksowo ocenić sytuację klienta i pomóc mu uzyskać jak największe korzyści finansowe. Sprawy o podział majątku wspólnego często udaje się zakończyć pozasądowo, dlatego prowadzimy negocjacje, opracowujemy warunki porozumienia oraz dbamy o wszelkie formalności. W przypadku braku porozumienia między byłymi małżonkami, składamy odpowiedni wniosek do sądu. Zgłaszamy wnioski dowodowe, weryfikujemy wyceny składników majątku sporządzane przez biegłych. Z doświadczenia wiemy, że udział adwokata w sprawie o podział majątku wspólnego może przyczynić się do usprawnienia postępowania.

adwokat Katarzyna Szkudlarek
adwokat Maciej Szkudlarek
www.kancelariaszkudlarek.com
[email protected]
tel. 783-478-560, 570-400-505