Jak zdiagnozować SIBO? Objawy i leczenie
SIBO (small intestinal bacterial overgrowth), czyli zespół przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego jest stanem, w którym w jelicie cienkim obserwuje się zwiększenie liczby bakterii charakterystycznych dla jelita cienkiego i/lub obecność bakterii typowych dla jelita grubego. Nadmierny rozrost bakterii w jelicie cienkim powoduje wystąpienie wielu uciążliwych objawów, a w przypadku braku leczenia może doprowadzić do groźnych konsekwencji (w tym do niedożywienia organizmu). W jaki sposób rozpoznać symptomy SIBO i jakie badania wykonać, by potwierdzić zespół rozrostu bakteryjnego w jelicie cienkim?
SIBO - co to takiego? Jakie badania na SIBO wykonać, by wykryć nadmierny rozrost bakterii?
Tak, jak zostało to wspomniane powyżej - SIBO to zespół przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego. W jego przebiegu dochodzi do zwiększenia liczebności bakterii fizjologicznie obecnych w jelicie cienkim w niewielkiej liczbie i/lub do pojawienia w jelicie cienkim bakterii standardowo bytujących w jelicie grubym. To z kolei prowadzi do wystąpienia dokuczliwych objawów, wśród których wyróżnić można uporczywe wzdęcia (wraz z oddawaniem gazów) połączone z uczuciem pełności w jamie brzusznej, mogą też występować bóle brzucha, mdłości i zgaga. Oprócz tego pacjenci często doświadczają zaburzeń w rytmie wypróżniania, w postaci biegunek i/lub zaparć.
Ponieważ wymienione powyżej objawy mogą pojawić się w przebiegu wielu chorób układu pokarmowego (w tym alergii pokarmowych, schorzeniach autoimmunologicznych, infekcjach i innych), rozpoznanie musi mieć charakter różnicowy. Osoba, u której podejrzewa się nadmierny rozrost bakterii w jelicie cienkim, powinna rozważyć wykonanie kluczowego badania w diagnostyce SIBO - testu wodorowo-metanowego, dostępnego na przykład w ofercie Alab laboratoria. Polega on na wykonaniu pomiaru poziomu konkretnych gazów - a więc metanu oraz wodoru - w wydychanym przez pacjenta powietrzu, w odpowiedniej kolejności (w próbce wyjściowej oraz w próbkach po spożyciu roztworu laktulozy, które są pobierane w konkretnych odstępach).
Oprócz powyższego badania, w przypadku podejrzenia SIBO wykonuje się również testy laboratoryjne z krwi (w tym morfologię krwi, stężenie kwasu foliowego czy witaminy B12). W niektórych przypadkach lekarz może zalecić RTG przewodu pokarmowego z kontrastem (aby zweryfikować, czy nie występują anatomicznie nieprawidłowości w budowie jelit, które mogą być jedną z przyczyn SIBO) czy też endoskopię oraz badania bakteriologiczne próbki treści jelitowej pobranej w trakcie endoskopii.
SIBO - nietypowe objawy
Do nietypowych objawów SIBO, które można pomylić z innymi schorzeniami, należą między innymi problemy z koncentracją oraz pogorszenie funkcji poznawczych, częstsze występowanie infekcji (z uwagi na zaburzone funkcjonowanie mikrobioty jelit, co pośrednio przekłada się na pracę układu immunologicznego), nadwrażliwość na pokarmy, które do tej pory nie wywoływały u pacjenta niepokojących symptomów czy też wahania nastroju.
Co ciekawe, u części pacjentów w przebiegu SIBO diagnozuje się także zmiany skórne przypominające te obecne w AZS (atopowym zapaleniu skóry), lokalizujące się w obrębie tułowia - w tym na brzuchu oraz w dolnej części pleców.
Więcej informacji o tym, jak rozpoznawać SIBO, a także co wpływa na wystąpienie tego zespołu, znajduje się w Centrum Wiedzy ALAB laboratoria: https://www.alab.pl/centrum-wiedzy/sibo-rozrost-bakteryjny-w-jelicie-cienkim/.
Jak leczyć SIBO? Farmakoterapia, dieta i terapia przyczynowa
Podstawą leczenia SIBO jest antybiotykoterapia, która ma na celu redukcję liczby bakterii bytujących w jelicie cienkim pacjenta (co jednocześnie przekłada się na ustąpienie opisanych powyżej objawów). Warto tu zaznaczyć, że dla powodzenia leczenia istotne jest ścisłe przestrzeganie zaleceń specjalisty w zakresie pór i dawek przyjmowania przepisanego leku (lub kombinacji antybiotyków). Nie można więc kończyć kuracji wcześniej ani samodzielnie zmniejszać czy zwiększać dawek.
Wspierająco w leczeniu SIBO stosuje się także dietę ograniczającą przyjmowanie fermentujących oligosacharydów, disacharydów oraz polioli (określa się ją mianem diety FODMAP). Ma ona korzystny wpływ na mikrobiotę jelit i wspiera proces leczenia.
Warto tutaj dodać, że w kontekście planowania leczenia pacjenta z SIBO, kluczowe jest znalezienie i - jeśli to możliwe - usunięcie przyczyny nadmiernego rozrostu bakterii w jelicie cienkim, ponieważ w przeciwnym wypadku istnieje ryzyko, że problem będzie nawracał. W przypadku zdiagnozowania u pacjenta czynnika wyzwalającego SIBO (może być to np. przyjmowanie niektórych leków wpływających na perystaltykę jelit, nieleczona niedoczynność tarczycy, przewlekły stres i błędy dietetyczne) wdraża się leczenie lub podejmuje działania mające na celu zminimalizowanie wpływu tego czynnika lub też jego całkowitą eliminację.
Źródła:
- Jabłkowski, J. Białkowska-Warzecha, A. Jabłkowska, Zespół rozrostu bakteryjnego - SIBO. Jak go diagnozować i leczyć w praktyce lekarza rodzinnego w świetle nowych wytycznych? [w:] Lekarz POZ 1/2022
- dr hab. med. W. Bartnik, aktualizacja: lek. M. Wiercińska, SIBO (zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego) - objawy, przyczyny, leczenie i dieta [w:] Medycyna Praktyczna, 24.11.2021
- Daniluk, H. Szajewska, Zespół rozrostu bakteryjnego [w:] Interna - Mały Podręcznik Medycyny Praktycznej online, aktualizacja hasła: 15.07.2024
- J. Dudkiewicz, dr hab. n. med. i n. o zdr. M. Badansiuk, Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO) u dzieci [w:] Pediatria po Dyplomie 06/2023
- W. Walęcik-Kot, Zespół rozrostu flory bakteryjnej jelita cienkiego [w:] Medycyna po Dyplomie 12/2017
- Bugajski, Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO) - diagnostyka, leczenie i profilaktyka [w:] Gastroenterologia Kliniczna. Postępy i Standardy, tom 14, nr 2 (2022)
- Nowak, P. Gulbicka, M. Grzymisławski, Wodorowe testy oddechowe jako narzędzie w diagnostyce schorzeń gastroenterologicznych [w:] Forum Zaburzeń Metabolicznych, tom 6, nr 3 (2015)
Artykuł sponsorowany
