Historyczny przedmiot wraca do Zamku. Miał być elementem wyposażenia siedziby Hitlera
Stół został odnaleziony wśród mebli przechowywanych w dawnym Collegium Iuridicum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Dzięki decyzji rektorki UAM, prof. Bogumiły Kaniewskiej, mebel zostanie przekazany z powrotem do Centrum Kultury Zamek.
Akt darowizny przekazano 5 grudnia 2024 r. "To dobra praktyka: dawny mebel, który wskutek dziejowych zawirowań znalazł się w innym miejscu niż to, z którego pochodził, wraca"- cieszy się prof. Piotr Korduba, Dyrektor Instytutu Historii Sztuki UAM, który dzięki współpracy z prof. Tomaszem Nieborakiem, Dziekanem Wydziału Prawa i Administracji UAM, przyczynił się "odkrycia" mebla.
"Historia kultury materialnej odnosząca się także i do dziejów przedmiotów codziennego użytku stanowi bardzo ważną część historii człowieka i społeczeństw" - mówi prof. Zbyszko Melosik, Prorektor ds. Relacji z Otoczeniem Społecznym. "To nie tylko historia rzeczy jako takich, ale także związanych z nimi idei, wartości, intelektualnych konceptualizacji i oczywiście emocji. To historia życia ludzkiego. Każdy przedmiot krystalizuje w sobie główne motywy kulturowe swoich czasów; a w kontekście historycznym stanowi część kolektywnej pamięci narodu czy społeczeństwa" - dodaje.
"Ze względu na swoje pochodzenie traktujemy stół jako świadka historii, w którym odbiły się trudne losy XX wieku, element wspólnego, trudnego niemiecko-polskiego dziedzictwa kulturowego, które jest przedmiotem badań historycznych i historyczno-artystycznych na UAM, i z którym także CK Zamek codziennie się mierzy" - podkreśla prof. Piotr Korduba.
"Zaprzyjaźniony z naszym uniwersytetem niemiecki historyk Kark Schloegel, autor tomu pt. "W przestrzeni czas czytamy", którego polski przekład ukazał się w ramach Poznańskiej Biblioteki Niemieckiej, wskazuje słusznie, że przestrzeń odgrywa kluczową rolę w zrozumieniu procesów historycznych. Historia jest bowiem procesem, który rozwija się nie tylko w czasie, ale jednocześnie i w przestrzeni" - mówi prof. Tomasz Nieborak. "Przestrzeń zaś - również przestrzeń poznańskiego Zamku, w tym zgromadzone w nim historyczne meble - tworzy z czasem rodzaj palimpsestu, czyli wielowarstwowego dokumentu, w którym różne epoki historyczne pozostawiły swoje ślady. Zarówno architektoniczne, jak i symboliczne" - dodaje Dziekan WPiA UAM.
"Odnaleziony stół to dla Zamku interesujący element historyczny, niewątpliwie związany z jego burzliwą przeszłością. Doceniamy wyjątkowość obiektu, który znajdzie swoje miejsce w przestrzeni Centrum Kultury ZAMEK. Podążamy drogą, na której zabytkowe przedmioty stają się żywymi świadkami historii, łącząc przeszłość z teraźniejszością, więc będzie wykorzystywany podczas licznych wydarzeń, takich jak spotkania i prelekcje. Będzie służył nie tylko celom praktycznym, ale także pozwoli opowiadać o wielowymiarowych losach Zamku w XX wieku. Podobnie jak stół z czasów Wilhelma II, znajdujący się dziś w Holu Balkonowym, nowy obiekt nie tylko wzbogaci przestrzeń Zamku, ale także przyczyni się do budowania refleksji nad dziejami, jakie zapisały się na jego kartach" - mówi Anna Hryniewiecka, Dyrektorka Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu.
Prof. Piotr Korduba opowiada o historii odkrycia stołu. Wiosną tego roku prof. Tomasz Nieborak zaprosił go do zwiedzenia wnętrza dawnego Collegium Iuridicum przy ul. Św. Marcin, by rozważyć wybór mebli do przyszłej siedziby Instytutu. Podczas wizyty w dawnym gabinecie pracowników Zakładu Prawa Międzynarodowego i Organizacji Międzynarodowych prof. Korduba zauważył monumentalny stół, który najprawdopodobniej pochodził z dawnego wyposażenia Zamku Cesarskiego. "Jego forma oraz dekoracja nawiązują do wystroju i wyposażenia Zamku z czasów jego przebudowy w pierwszej poł. lat 40 XX wieku. Porównanie tego mebla z zachowanymi w zamku meblami, a także z archiwalnymi fotografiami nieistniejących już pomieszczeń przechowywanymi w Archiwum Państwowym w Poznaniu, nie pozostawiało wątpliwości dotyczących pochodzenia sprzętu" - wspomina prof. Piotr Korduba. Przypuszczenia naukowca z UAM potwierdził historyk sztuki Janusz Pazder, konsultant CK Zamek ds. Konserwatorskich. "Wiemy, że projekt mebla sporządzono 8 września 1942 r. w biurze projektowym Franza Boehmera. Został zapewne wykonany w którymś z warsztatów meblowych Kraju Warty i zalicza się do najbardziej okazałych sprzętów jakie do dziś przetrwały z tamtego czasu" - podkreśla prof. Piotr Korduba i wyjaśnia, że "Franz Boehmer był odpowiedzialny za przebudowę cesarskiego zamku na siedzibę Adolfa Hitlera, w której ten ostatni nigdy zresztą nie był. Boehmer otrzymując zlecenie na przebudowę zamku miał ledwie 32 lata i dostał je wprost od słynnego architekta Alberta Speera".
Prof. Piotr Korduba dodaje, że sprzęty z dawnego zamku, zarówno te "cesarskie" jak i te z czasów przebudowy nazistowskiej ulegały rozproszeniu w różnych okolicznościach. Z okazji wystawy poświęconej Zamkowi, która odbyła się w Poznaniu i w Poczdamie w 2003 roku, udało się odnaleźć niektóre z nich. "Do UAM także trafiła część wyposażenia Zamku, najwięcej mebli do początku XXI wieku było właśnie w Instytucie Historii Sztuki, tzw. biurko Artura Greisera oraz 16 krzeseł z sali tronowej cesarza Wilhelma II. Decyzją ówczesnych władz rektorskich zostały przekazane do CK Zamek w 2004 roku"- informuje Agnieszka Książkiewicz z sekcji prasowej UAM.
