Pierwsze w Wielkopolsce Centrum Pomocy Dzieciom bazujące na modelu Barnahus

Fundacja "Dziecko w Centrum" promuje i wdraża europejskie standardy wsparcia dzieci pokrzywdzonych przemocą. W zaplanowanym do utworzenia Centrum Pomocy Dzieciom w Poznaniu, dzieci pokrzywdzone przestępstwem oraz ich niekrzywdzący rodzice/opiekunowie będą mogli skorzystać nie tylko z pomocy terapeutów, psychologów i prawników, ale również z pomocy medycznej - m.in. psychiatrycznej i pediatrycznej, a także socjalnej. W Centrum znajdować się będzie również Przyjazny Pokój Przesłuchań, w którym dzieci będą mogły być przesłuchiwane przez sąd, a przed przesłuchaniem przygotowane do przesłuchania, co ma pozwolić na zminimalizowanie stresu i uniknięcie kolejnych trudnych doświadczeń związanych z traumą.

Skala doświadczeń przemocy oraz wykorzystywania seksualnego dzieci i młodzieży w Polsce jest ciągle wysoka. Badania pokazują, że co trzecia młoda osoba doświadcza w dzieciństwie przemocy ze strony bliskich dorosłych, a co dwunasta jest wykorzystywana seksualnie. Niepokojąca jest też powszechność i rosnący trend doświadczeń przemocy rówieśniczej [Diagnoza przemocy wobec dzieci w Polsce, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, Warszawa 2023]. Krzywdzenie w dzieciństwie jest największym zagrożeniem dla rozwoju, zdrowia oraz bezpieczeństwa dziecka. Zwiększa ryzyko zaburzeń psychicznych, zachowań autodestrukcyjnych i innych dysfunkcji w dzieciństwie, ale też w dorosłym życiu.

Koncepcja Centrum Pomocy Dzieciom bazująca na modelu Barnahus

Najskuteczniejszym modelem pomocy dzieciom, które doświadczyły przemocy lub były świadkami przestępstw, jest zapewnienie im kompleksowego wsparcia w specjalistycznej placówce.

Pierwsza placówka, realizująca model pomocy dziecku "pod jednym dachem" powstała w Stanach Zjednoczonych w 1985 roku, pod nazwą Child Advocacy Center (CAC). W Europie pierwsze takie centrum uruchomiono w Islandii w 1998 roku pod nazwą Barnahus, w dosłownym tłumaczeniu "Dom dziecka". Islandzka placówka była inspirowana modelem CAC, jednak zasadnicza różnica polega na tym, że Barnahus stał się elementem łączącym system wymiaru sprawiedliwości przyjazny dziecku z systemem pomocy społecznej. Ten właśnie model znalazł zastosowanie w krajach europejskich.

Sieć Barnahusów zaczęła się rozwijać również w krajach skandynawskich: Szwecji, Norwegii i Danii. Obecnie jest tam ponad pięćdziesiąt takich placówek. Ponadto placówki oparte na tym modelu działają w Anglii, Bułgarii, Niemczech, Mołdawii, Hiszpanii, Chorwacji, Estonii, Słowenii, na Łotwie i Cyprze.

Obecnie zasady i praktyka Barnahus są, pośrednio i bezpośrednio, odzwierciedlone i promowane w wielu europejskich dokumentach prawnych i politycznych Rady Europy (CoE) i Unii Europejskiej (UE), w tym: w Konwencji Rady Europy o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych (2010), Wytycznych Rady Europy dotyczących wymiaru sprawiedliwości przyjaznego dzieciom (2010), Dyrektywie UE w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej (2011), Rekomendacjach Rady Europy dla pomocy społecznej przyjaznej dziecku (2011) oraz Dyrektywie UE ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw (2012). Zdecydowana większość krajów europejskich zobowiązała się do wdrożenia nakazów określonych w prawie międzynarodowym i regionalnym, na którym opiera się Barnahus [Standardy jakości Barnahus, Wytyczne dla interdyscyplinarnego i międzyinstytucjonalnego wsparcia dzieci - ofiar i świadków przemocy, Sekretariat Rady Państw Morza Bałtyckiego i Child Circle, 2017].

Sieć Centrów Pomocy Dzieciom w Polsce

W Polsce pierwszą placówkę bazującą na modelu Barnahus utworzyła w 2004 r. w Warszawie Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę (wtedy Fundacja Dzieci Niczyje). Od 2018 roku w Polsce funkcjonuje dziesięć Centrów Pomocy Dzieciom, wzorowanych na modelu Barnahus − zlokalizowane są one w miejscowościach: Warszawa, Starogard Gdański, Głogów, Białystok, Gdańsk, Lublin, Ludźmierz, Sosnowiec, Wrocław, Łódź.

Zapewnienie na mapie Wielkopolski specjalistycznego miejsca, w którym dzieci pokrzywdzone przestępstwem oraz ich niekrzywdzący rodzice/opiekunowie otrzymają nieodpłatnie kompleksową i profesjonalną pomoc, będzie odpowiedzią na bieżące potrzeby mieszkańców - wypełnienie istotnej luki pomiędzy potrzebami społecznymi a możliwościami publicznego systemu wsparcia - mówi Marzena Affeldt, prezeska Fundacji "Dziecko w Centrum".

Obecnie pierwsze w Wielkopolsce Centrum Pomocy Dzieciom znajduje się na zaawansowanym etapie przygotowań. Merytorycznie placówka jest gotowa na otwarcie. Wśród ostatnich wyzwań i priorytetów jest pozyskanie odpowiedniego lokalu, który spełni potrzeby działalności Centrum Pomocy Dzieciom.

Jak można wesprzeć tworzenie Centrum Pomocy Dzieciom w Poznaniu?

1. Jesteś przedstawicielem/przedstawicielką biznesu, instytucji publicznej lub organizacji pozarządowej, ważna jest dla Ciebie ochrona praw dzieci i chcesz zostać partnerem wspierającym otwarcie pierwszego w województwie wielkopolskim Centrum Pomocy Dzieciom?

Przedstawiciele podmiotów zainteresowanych współpracą zachęcamy do kontaktu:
Fundacja "Dziecko w Centrum", e-mail: [email protected]

2. Przekaż 1,5% podatku na utworzenie Centrum Pomocy Dzieciom w Poznaniu - Fundacja "Dziecko w Centrum", KRS: 0000316833

3. Przekaż darowiznę na rzecz uruchomienia Centrum Pomocy Dzieciom w Poznaniu:

PKO BANK POLSKI
36 1020 4027 0000 1102 1573 6140
Tytuł: Darowizna na realizację celów statutowych

Fundacja "Dziecko w Centrum" działa od 2008 roku. Jest organizacją pozarządową zajmującą się ochroną dzieci przed krzywdzeniem oraz pomocą dzieciom-ofiarom przemocy i wykorzystywania, a także ich rodzinom i opiekunom. Fundacja prowadzi działalność informacyjno-konsultacyjną, profilaktyczną, interwencyjną, terapeutyczną, edukacyjną i szkoleniową

Fundacja rocznie obejmuje pomocą ponad 1200 osób - dzieci po doświadczeniach przemocy i/lub narażonych na przemoc, ich rodziców/opiekunów oraz specjalistów pracujących z dziećmi ich rodzicami/opiekunami.

W lutym br., Marzena Affeldt, Prezeska Fundacji "Dziecko Centrum", została uhonorowana przez Monikę Hornę-Cieślak - Rzeczniczkę Praw Dziecka, państwową odznaką za szczególne zasługi w dziedzinie ochrony praw dziecka.