Poznańska synagoga w ruinie. Już ponad 1500 osób podpisało petycję, by ją ratować

Mieszkańcy postanowili wziąć sprawy w swoje ręce.

Zaledwie kilka dni temu pisaliśmy na epoznan.pl o interwencji straży pożarnej w budyń ku synagogi. Okazało się, że doszło tam do pożaru śmieci. Ale na przestrzeni ostatnich lat takich interwencji było więcej - sypiące się z dachu dachówki, powybijane szyby w drzwiach wejściowych do obiektu. To tylko kilka z nich.

Z inicjatywą przygotowania petycji w sprawie budynku wyszło stowarzyszenie Łazęga poznańska. Petycję umieszczono w sieci zaledwie kilka dni temu, a do tej pory podpisało się pod nią już ponad 1500 osób.

Oto treść petycji (można ją podpisać TUTAJ) skierowanej do magistratu i władz województwa:

Poznańska synagoga przy ul. Stawnej, którą Niemcy okupujący Poznań w czasie II wojny światowej pozbawili gwiazdy Dawida, a następnie przebudowali na pływalnię dla żołnierzy Wehrmachtu, była jedną z najbardziej monumentalnych świątyń żydowskich w Europie Środkowej. Przez szereg dekad powojennych użytkowano nadal budynek synagogi jako pływalnię. Wielu mieszkańców Poznania nie potrafiło się pogodzić z utrzymywaniem tego stanu rzeczy, apelując o zaniechanie wykorzystywania budynku dawnej Świątyni jako pływalni, a także domagając się odpowiedniego, godnego upamiętnienia jego pierwotnej funkcji, proponując przekształcenie go w centrum dialogu, ośrodek edukacji i kultury. Jeśli próbowalibyśmy opisać wszystkie akcje społeczne, kulturalne i artystyczne w obronie SYNAGOGI, powstałaby poruszająca, pamiątkowa książka Miasta Poznania.

Wydawało się, że odzyskanie budynku przez Gminę Żydowską w Poznaniu zmieni stan budynku. Niestety Gmina, korzystając ze swego prawa własności, zdecydowała się wynająć dawną SYNAGOGE, a potem ją sprzedała. Tym samym nie decyduje już o jej dalszym losie i przyszłości. W następstwie tego działania cenny obiekt architektoniczny w nieznanych opinii publicznej okolicznościach zmienia właścicieli, a - co najgorsze - jego stan techniczny stale i gwałtownie się pogarsza.

Budynek synagogalny do dziś imponuje swoją bryłą i porusza wstrząsającą historią. Mimo, że jest jednym z niewielu, jakże cennych świadectw materialnych istnienia dzielnicy żydowskiej w mieście i symbolem wielokulturowego Poznania, pozostaje zaniedbany, a przy tym - nie został nawet właściwie zabezpieczony. Historyczny i zabytkowy obiekt niszczeje. Jego pogarszający się stan techniczny sprawia, że budowla chyli się ku ruinie. Odbywa się to wszystko w cywilizowanym państwie europejskim, w samym sercu Starego Miasta, bezpośrednio przy torowisku tramwajowym oraz ulicy ze szlakami pieszymi i turystycznymi.

Jako sygnatariusze niniejszego apelu wzywamy władze miejskie i wojewódzkie do kooperacji w tej sprawie oraz objęcia ochroną prawną i konserwatorską oraz nadzorem budowlanym niegdysiejszej SYNAGOGI. Liczymy na zobligowanie obecnego właściciela - inwestora do rzetelnego zabezpieczenia budynku celem zapobieżenia aktom wandalizmu, w tym ponownego podpalenia, aby zapobiec katastrofie budowlanej. Jeśli tego zbiorowego wysiłku nie podejmiemy, doprowadzimy tym samymi do zniknięcia historycznego obiektu z panoramy wielokulturowego Poznania. Uważamy, że sprawa przyszłości budynku poznańskiej SYNAGOGI powinna stać się przedmiotem jawnej, publicznej debaty zorganizowanej przez Urząd Miasta Poznania. Naszym zdaniem historyczny budynek SYNAGOGI jako materialne świadectwo i miejsce pamięci powinien nie tylko ocaleć fizycznie, ale powinien otrzymać szansę, by stać się przestrzenią, którą wypełnią wydarzenia edukacyjne, społeczne i kulturalne na miarę współczesnego, europejskiego miasta. W Wielkopolsce znaleźlibyśmy przykłady, jak w Ostrowie Wielkopolskim czy Buku, że takie projekty mają sens a odrestaurowane obiekty stają się ważnymi ośrodkami służącymi lokalnej społeczności.

Przypomnijmy, że o zagospodarowaniu nieużywanego od lat budynku mówi się od dawna. We wrześniu 2011 roku w synagodze przestała działać pływalnia. Gmina Żydowska od 2012 roku sprawowała pieczę nad obiektem i planowała przekształcić budynek w Centrum Judaizmu i Tolerancji, jednak nie było na to środków finansowych. Zdecydowano się więc wynająć budynek prywatnej firmie, która administrowała pływalnią i płaciła Gminie za dzierżawę.

Gdy pływalnię zamknięto, planowano zaadaptowanie budynku. Już wtedy mówiono, że poza Muzeum Żydów mogą się tutaj pojawić miejsca noclegowe. W 2012 roku donoszono o pomyśle utworzenia tu hotelu znanej europejskiej sieci. Zaznaczano przy tym, że poza hotelem w synagodze znajdzie się Muzeum Żydów Poznańskich i Wielkopolskich, a także Miejsce Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata im. Ireny Sendlerowej. Przez kolejne lata niewiele jednak w tej sprawie się działo.

"Światełko w tunelu" pojawiło się w marcu 2017 roku. Branżowe media wówczas podały, że w synagodze powstanie pierwszy w naszym kraju hotel sieci Curio Collection by Hilton. Ale do dziś nic się tutaj nie zadziało. W ubiegłym roku portal e-hotelarz.pl twierdził, że w tej sprawie w końcu nastąpi przełom. Powoływał się przy tym na informacje z firmy Fortech Consulting, która od 2014 roku doradza w kwestii budynku. Przeprowadziła badania rynkowe oraz konkurs ofertowy, w którym wybrano ofertę sieci Hilton. Międzynarodowa sieć chciałaby stworzyć w budynku synagogi hotel butikowy Curio Collection. Podpisano stosowną umowę. Fortech informował, że następnie "klient i najemca budynku dawnej synagogi pozyskał pozwolenie na budowę i dysponując kompletem dokumentów pozwalających na rozpoczęcie realizacji projektu zwrócił się do nas z prośbą o znalezienie nabywcy na tak przygotowany projekt". Ostatecznie w 2017 roku budynek z działką zakupiła warszawska spółka Omers. - Fortech Consulting uczestniczył we wszystkich etapach przygotowania projektu do realizacji, w tym w procesie pozyskania finansowania bankowego, sporządzenia studiów wykonalności oraz modeli finansowych. Projekt znajduje się na etapie ostatnich modyfikacji projektowych przed rozpoczęciem budowy. Jest to niezwykle skomplikowany technicznie i architektonicznie wyjątkowy obiekt. Po ukończeniu będzie to najbardziej luksusowy hotel w Poznaniu i jedyny na świecie położony w dawnej żydowskiej świątyni - podkreślał Fortech Consulting.