Malta Festival 2024 zbliża się wielkimi krokami. Jak co roku do Poznania przyjadą gwiazdy muzyki, literatury, teatru, sztuk wizualnych oraz aktywistki i aktywiści. A wśród nich zjawiskowa Anohni, przejmujący noblista Orhan Pamuk czy laureat Oscara, aktor, reżyser Tim Robbins. Festiwal odbędzie między 7 i 15 września w Poznaniu.
Ona już jest gwiazdą, on też będzie
Tegoroczny program muzyczny zapowiada się równie różnorodnie, co fascynująco. Po prawie dwudziestu latach do Poznania wraca zjawiskowa Anohni ze swoją grupą The Johnsons. Z muzyką, która trafia do wszystkich wrażliwców tego świata, a i wzrusza twardzieli Anohni w swojej artystycznej podróży sięgała po alternatywny, kameralny pop czy subtelna i delikatną elektronikę. W pewnym momencie zamilkła na dłuższą chwilę, by powrócić w zeszłym roku z niezwykłą, czerpiącą z soulu płytą. „My Back Was a Bridge for You to Cross” namieszała w sercach fanów i zawróciła w głowach krytyków, od hipsterskiego Pitchforka, po opiniotwórczy The Atlantic. Dziennikarz tego drugiego tytułu, Spencer Kornhaber nazwał Anohni jedną z najbardziej bezkompromisowych artystek XXI wieku.
A, że soul niejedno ma imię, udowodni kolejny bohater Malty, czyli amerykański wokalista Jalen Ngonda. Na scenę muzyczną Amerykanin wbił się z impetem. Jego zeszłoroczny debiut „Come Around And Love Me ” doczekał się wielu laurek, a wśród fanów są m.in. Snoop Dogg czy Elton John, który jasno stwierdził, że Ngondę czeka gwiazdorska przyszłość. Przewidywania Eltona sprawdzają się w czasie rzeczywistym, amerykańskie i brytyjskie koncerty Jalena wyprzedały się na pniu.
Austriacki swing i polski folk
Wśród innych artystów zagranicznych, którzy przyjadą do Poznania są Kerala Dust i Hollow Coves. Ci pierwsi pochodzą z jednego z najbardziej muzycznych miast na świecie, czyli Londynu, a ich brzmienie to wybuchowe zderzenie psychodelii, bluesa, techno. Hollow Coves z kolei to indie folkowcy z antypodów. Na Malcie pojawi się też doskonale znany polskiej publiczności, austriacki didżej, producent, muzyk mistrz elektroniki, swingu, popu, Marcus Füreder, znany jako Parov Stelar. I tu świetna wiadomość dla fanów artysty, koncert jest nie tylko darmowy, ale też odbędzie się w malowniczych okolicznościach jeziora Maltańskiego.
W końcu nie zabraknie rzecz jasna polskich artystów. L.U.C & Rebel Babel Orchestra z gościnnym udziałem Kwiatu Jabłoni i Kayah zaprezentują specjalną wersję muzyki do filmu „Chłopi”. W opartym na noblowskiej powieści Władysława Reymonta filmie muzyka odgrywa arcyważną rolę. L.U.C & Rebel Babel Orchestra sięgnęli po tradycyjne i nowoczesne instrumentarium (od fideli płockiej po samplery), by wyczarować feerię dźwięków ludowych w duchu, ale podszytych nowoczesnością.
Jak łączyć tradycję literacką Wschodu i Zachodu
Skoro wspomnieliśmy naszego noblistę, sprzed wieku, to warto przypomnieć, że jednym z gości Malta Festiwalu będzie noblista, jak najbardziej współczesny. Michał Nogaś prowadzi rozmowę z Orhanem Pamukiem, tureckim pisarzem, laureatem literackiej Nagrody Nobla za rok 2006, cenionego za talent do łączenia elementów realizmu z bogactwem tradycji literackiej Wschodu i Zachodu.
Najbardziej znanym dziełem Pamuka jest „Nazywam się Czerwień”, opowieść o miłości, sztuce i polityce osadzona w XVI-wiecznym Imperium Osmańskim. Na jej podstawie powstała opera „Ja, Şeküre”, którą będzie można obejrzeć w ramach festiwalu. Jej twórcą jest polski kompozytor Aleksander Nowak. Jego „Ja, Şeküre” w założeniu jest nie tyle adaptacją powieści Pamuka, ile autonomicznym dziełem, które podejmuje refleksję nad uniwersalnymi tematami, takimi jak tożsamość, miłość, wolność i rola kobiet w społeczeństwie.
Dziś wszystko stoi na głowie
Pamuk to niejedyny wyróżniony prestiżową nagrodą bohater tegorocznej Malty. Po raz pierwszy do Polski przyjedzie laureat Oscara, znany z doskonałych ról w takich filmach, jak „Skazani na Shawshank” czy „Rzeka tajemnic” Tim Robbins. Amerykanin przywiezie ze sobą łączący klasyczny grecki teatr i hałaśliwy wodewil spektakl “Do góry nogami”. Robbins nie tylko jest autorem scenariusza i reżyserem przedstawienia, ale skomponował też muzykę. - Dziś wszystko stoi na głowie. Nic już nie ma sensu. Każdy z nas doświadczył uczucia, kiedy wydawało mu się, że świat jest do góry nogami - tak Robbins tłumaczył tytuł swojej sztuki w rozmowie z kalifornijskim radiem KCRW.
Bardzo ciekawie zapowiada się również opera klimatyczna „Sun&Sea” stworzona przez Linę Lapelyte, Vaivę Grainyte i Rugile Barzdziukaite. Światowa premiera odbyła się na 58. Wystawie Sztuki – Biennale w Wenecji i została nagrodzona Złotym Lwem dla litewskiego pawilonu. Później niesiona sukcesem ruszyła w świat podbijając sceny Nowego Jorku, Paryża, Lizbony, Londynu czy Singapuru. Teraz dotrze do Poznania. Widzowie, będą mogli wsłuchać się w mozaikę opowieści, monologów wewnętrznych, snów i przemyśleń, śpiewanych solo i w chórze przez plażowiczki i plażowiczów.
Bywalcy Malty ucieszą się zapewne z powrotu Anne Teresy De Keersmaeker i Radouana Mrizigi, którzy tym razem przyjeżdżają, by zaprezentować spektakl „Il Cimento dell’Armonia e dell’Inventione” (pol. „Spór między harmonią a wyobraźnią”) zainspirowany „Czterema porami roku” Vivaldiego. Podobnie jak „Sun&Sea”, tak i Spór między harmonią a wyobraźnią” jest pięknie opakowanym pytaniem o zmiany klimatyczne, o relację człowieka z naturą.
Siedem wykładów i pięć bajek z morałem i kilka spektakli
Wspomniany wcześniej „Ja, Şeküre” to nie jedyne polskie przedstawienie, które będzie można zobaczyć podczas Malty. W programie jest też m.in. najnowszy spektakl Krzysztofa Warlikowskiego, zrealizowany w Nowym Teatrze, który wraca do Polski po europejskim tournée. „Elizabeth Costello. Siedem wykładów i pięć bajek z morałem” to spektakl oparty na dziełach J.M. Coetzeego, południowoafrykańskiego i australijskiego pisarza, dwukrotnego laureata nagrody Bookera. Według Coetzeego, Costello jest jego alter ego, wdziera się nie tylko do jego wyobraźni i pisarskich planów, ale także zabiera głos – jego głos – w kwestiach filozoficznych, ekologicznych, społecznych i egzystencjalnych, przemawia i apeluje do sumień w sprawie losu zwierząt, nierówności społecznych i wykluczenia osób starszych czy kalekich.
W programie są też wydarzenia, w których główną rolę odgrywa taniec. „Mój pierwszy rave” Agnieszki Jakimiak i Mateusza Atmana zainspirowana jest falą acid techno, drum’n’basu, jungle i punka, które na przełomie lat dziewięćdziesiątych i dwutysięcznych przelała się przez Łódź. Z „Dotyk za Dotyk. Dansing.” to zgodnie z tytułem potańcówka w teatralnej przestrzeni, międzypokoleniowa zabawa w refleksach dyskotekowej kuli.
Wielkie domino i wielka sztaluga na ulicach Poznania
Niektóre z wydarzeń Malty rozgrywać się będą w plenerze, na ulicach Poznania. W centrum miasta obejrzeć będzie można m.in. „Dominoes”, czyli kilkukilometrową, ruchomą rzeźbę, instalację z elementami performatywnymi, złożoną z tysięcy ogromnych kostek domina przecinających ulice, parki, szkoły, centra handlowe, dziedzińce. Również w centrum miasta, na Placu Wolności zobaczyć będzie można plastyczno-muzyczny spektakl „Żółw Gauguina” przygotowany przez francuską trupę Compagnie Lucamoros. Na placu stanie gigantyczna sztaluga, która będzie jednocześnie sceną, na której, według słów scenarzysty i reżysera Luca Amorosa, powstaną obrazy, inspirowane początkową fascynacją cieniami, z ich fantastyczną mocą sugestywną; to praca o transparentności, jednoczesnej obecności i nieobecności.
Utalentowane, odważne, autentyczne, kobiety, czyli wiedźmy na Malcie
„Sprzeciwiając się dyskryminacjom i nierównościom dotykającym płeć żeńską na całym świecie, wspólnie z Kulczyk Foundation, inaugurujemy program o niezwykłych, odważnych i mądrych kobietach, napędzających zmianę społeczną. Kobietach, które inspirują dziewczyny z całego świata do rozwoju i zdobywania wiedzy. Maltańskie wiedźmy reprezentują różne dziedziny życia, ale łączy je jedno - wiedza. Utalentowane, odważne, a przy tym autentyczne. Jedne z wielu.” mówi mecenaska festiwalu, Dominika Kulczyk. W wiedźmowym programie znają się m.in. występ, prowadzonego przez Ewę Łowżył, Chóru Czarownic, pokaz dwóch odcinków serialu „Soul Sisters. Przebudzenie”, warsztaty oraz wystawa „Odplatanie” Krystyny Piotrowskiej.
Malta Festival. 7-15 września, Poznań. Szczegółowy program oraz ceny biletów na malta-festival.pl
